• डा सि पी सेढाई, 

नेपालमा पारिवारिक कलह, काममा असफलता, श्रीमान्को विदेश बसाइँ, प्रेममा वियोग, आफन्तको मृत्यु, व्यापारमा नोक्सानी, जागिर जानु, बाल्यअवस्थामा आमाबाबुबाट टाढा रहनु र राजनीतिक असन्तुलनलगायतका कारणले डिप्रेसन भएको पाइन्छ । डिप्रेसनका कतिपय बिरामी राती निदाउँदैनन् । उनीहरू आत्तिने खालका सपना देख्छन् । धेरैजसो आफूलाई असफल ठान्छन् र भविष्यप्रति निराशावादी हुन्छन् । कोही यौनक्रियामा कमी भयो भन्दै डाक्टरकहाँ आउँछन् ।

• न्यूरोटिक डिप्रेसन: यस्ता बिरामीहरू मलाई कस्तो रोग लाग्यो भनी चिन्ता गर्छन् ।
• साइकोटिक डिप्रेसन: यस्ता बिरामीहरू अरू मानिसदेखि शंका गर्छन् ।
• सेनाइल डिप्रेसन: बुढेसकालमा देखिने डिप्रेसनलाई सेनाइल डिप्रेसन भनिन्छ । यस्ता बिरामीले प्रायः आत्महत्या गर्ने डर हुन्छ । उनीहरू एक्लै बोल्ने, एक्लैे हाँस्ने पनि गर्न सक्छन् ।
• डिप्रेसन स्टूपर: यस्ता बिरामी अत्यन्त नचली र नबोलि बस्छन् । कोही आँसु बगाउँछन् ।
• एजिटेटेड डिप्रेसन: यस्ता बिरामी अत्यन्त छटपटी गर्छन् । एक ठाउँमा बस्न सक्देैनन् । आत्तिने र अस्थिर मनस्थिती भएका हुन्छन् ।
• रेटाडेड डिप्रेसन: यस्ता बिरामीहरू कम बोल्छन् र टोलाउने गर्छन् ।
• बच्चामा देखिने डिप्रेसन: बच्चामा दखिने डिप्रेसन केही फरक हुन्छ । पेट दुख्ने, टाउको दुख्ने, रिसाउने, पढ्न नजाने आदि लक्षण देखिन्छ । स्वास्थ्यखबरपत्रिका

• डा विनिता जोशी, वालरोग विशेषज्ञ, नर्भिक इन्टरनेशनल अस्पताल

• पाचनप्रक्रियामा सुधार ल्याउँदछ।
• पाइल्सबाट राहत दिन्छ।
• रुघाखोकीको समस्यालाई कम गराउँदछ।
• मधुमेहबाट रोकथाम गराउँदछ।
• स्तनपान गरिरहेका सुत्केरी महिलाहरूको दूध उत्पादन शक्ति बढाउँदछ।
• शरीरमा भएका विषाक्तलाई फाल्ने काम गर्दछ।
• तनाव र थकानबाट मुक्त गराउँदछ।
• प्रतिरक्षा शक्तिमा सुधार ल्याउँदछ।

• डा. राजेन्द्र भद्रा 

लिङगको योनिमा प्रवेशपछि वीर्य स्खलन हुने समय सामान्य नै छ, त्यसैले यसलाई रोग भनेर चिन्ता गर्नुपर्ने आवश्यकता छैन । मानव यौनप्रतिक्रिया चक्रको कुरा गर्दा महिला र पुरुषमा हुने केही भिन्नतालाई विचार गर्नुपर्ने हुन्छ । यौनउत्तेजनाको सुरुआत मानिसमा मानसिक तथा शारीरिक कारण दुवैले हुने गर्दछ । यसको लागि एकातिर यौन उत्तेजनात्मक कुरासम्बन्धी सोचाइ तथा परिकल्पना हुन्छ भने अर्कोतिर यौनसंवेदनशील अंगहरूकै सीधा घर्षण । यौनसम्पर्कलाई शारीरिक भन्ने गरिए पनि यो मानसिक, भावनात्मक अनि शारीरिक कुराको समिश्रणबाट प्राप्त हुने कुरा हो ।

१. अण्डामा भिटामिन ए, डी, बी १२ सँगै रिबाफ्लेविन, फस्फोरस, फोलेटलगायत तत्व पाइन्छन् । यी तत्वले शरीरलाई बलियो राख्ने, दिमाग तेजिलो बनाउने र आँखाको ज्योति बढाउने गर्छ । 

तुलसीलाई हिन्दूधर्मालम्वीहरुले विष्णुका रुपमा पूजा गर्ने गर्छन । हरेकका घरको आँगनमा तुलसी रोपिएको हुन्छ । तर, यसको उपयोग गर्न सके हाम्रो स्वास्थ्यमा निकै लाभदायक हुन्छ । हिन्दूधर्ममा जुन घरमा तुलसी रोपिएको हुन्छ त्यो घरमा सर्प, विच्छी जस्ता हानिकारक किराहरु आउँदैनन् भन्ने विश्वास गरिन्छ । यो धार्मिक कुरा हो । हामीले उठाउन खोजेको प्रसङ्ग हो– तुलसी प्रयोग तथा उपभोगले हाम्रो स्वास्थ्यमा पुर्याउने फाइदाका कुरा ।
१. ज्वरो र सर्दीका लागि तुलसीः तुलसीको ६५ पत्ता र आठ ओटा मरिचको दानालाई २५० मिलीलिटर पानीमा राम्रोसँग पकाएर छान्ने । यसमा दूध र चिनी राखेर चियाको रुपमा पिउँदा ज्वरो र सर्दी ठिक हुन्छ । फेरि २० तुलसी र ६ वटा मरिचको दाना मिलाएरु खाँदा पनि आराम मिल्छ ।

२.वान्ता रोक्न तुलसीः तुलसी पत्ताको रस र मह बराबरको मात्रा मिलाएर पिउनाले वान्ता रोकिन्छ । र रिंगटा लागेको पनि कम हुन्छ । १० ग्राम तुलसीको पत्ता १ ग्राम अलैंचीलाई मिलाएर पिस्नु र १० ग्राम चिनी राखेर खानुहोस् । यसले पित्तको कारण हुने वान्ता तुरुन्तै रोकिन्छ ।

३. दाँतको दुखाइका लागि तुलसीः तुलसी पत्ता, मरिच र कपुरलाई पिसेर दुखिरहेको दाँतकोबीचमा दबाएर राख्नुहोस् । अथवा तुलसी पत्ता र मरिचलाई मिसेर चक्की बनाएर दुखिरहेको दाँतमा राख्दा पनि आराम मिल्छ । तुलसी पत्ताको रस पानीमा मिलाएर हल्क तातो बनाएर कुल्ला गर्दा पनि दाँतको दुखाई, मुखबाट रगत आउन तथा दाँत सम्बन्धि सबै रोग निको हुन्छ ।

४. टाउकोको दुखाई पनि हटाउँछः टाउको दुखेको बेलामा तुलसी अचुक औषधि बन्न सक्छ । तुलसीको पत्ता पिसेर निधारमा लगाउँदा टाउको दुख्ने समस्या हट्छ ।

५. कलेजो सम्बन्धि समस्याः तुलसीको १०–१२ पत्तालाई तातो पानीमा धोएर दैनिक विहान खाने गरे कलेजो सम्बन्धि समस्या अन्त्य हुन्छ ।

६. मृगौलाको पथ्थरीः तुलसीले मृगौला स्वस्थ बनाउने काम गर्छ । यदी कसैको मृगौलामा पथ्थरी भएको छ भने उसले महमा तुलसी मिलाएर दैनिक खानुपर्छ । यसरी नियमित रुमा खाँदा ६ महिनामा फरक देखिन्छ ।

७. तानव मुक्त गराउन तुलसीः तुलसीको पत्तामा तनाव प्रतिरोधात्मक क्षमता हुन्छ । तनावलाई हटाउन तुलसीको १२ वटा पत्ता दैनिक २ पटक खानुपर्छ ।

८. छालाजन्य रोगः छालाजन्य रोगको निदानका लागि पनि तुलसी उपयोगी बन्न सक्छ । दाद, लुतो जस्ता छालाजन्य रोगको निदानका लागि प्रभावित छालामा तुलसी केही दिनसम्म लगाउँदा निको हुन्छ । तुलसीको ताजा पत्तालाई संक्रमित छालामा रगेड्दा यसले इन्फेक्सन फैलनबाट पनि जोगाउँछ ।

९. स्वास गनाउने समस्या हटाउँछः तुलसीको सुकेको पत्तालाई तोरीको तेलमा मिलाएर दाँत सफा गर्दा पनि स्वास गनाउने समस्या हटाउँछ ।

१०. कानको दुखाई चट्ः तुलसीको पत्तालाई तोरीको तेलमा भुटेर र लसुनको रस मिलाएर कानमा काल्दा कान दुखाई पनि अन्त्य हुन्छ ।
अनलाइनको साहारामा

हाडे बदाम मध्यम खालको रुखमा फल्ने फल हो । यसका छिप्पिएका पातहरू साधारणया फुस्रा अथवा खरानी रंगका हुन्छन् । यसका फूलहरू सेतोमा रातो रंग मिसिएका हुन्छन् र झुन्डिएर फुल्छन् । फलहरू भने दुई भागमा विभाजित मखमली दाना भएका र कडा खोलयुक्त हुन्छन् । यसैभित्रको गुदीलाई हाडे बदाम भनिन्छ । यही गुदी र गुदीबाट आउने तेललाई विभिन्न औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोगमा ल्याइन्छ । 

१. दालचीनीको धुलो पाउडर १० ग्राम मह ९कस्ती० मा मिलाएर चाटनुस, यसले कमजोर दिमागको राम्रो औषधी गर्छ । अदूवा, जीरा र मिश्री तिन चिज पिसेर सेवन गर्दा कमजोर समझना शक्ति भएकाकोलागि लाभदायक हुन्छ।  
 २. आधा खाना खाई सके पछी हरियो अमलाको रसमा ३० ग्राम पानि मिसाएर पिउनुस् । फेरी आधा खाना खानुस् । यसरी २१ दिन सेवन गर्नु सम्झना शक्ति बढ्छ ।